Adres: Wysowa-Zdrój 9・38-316 Wysowa-Zdrój・tel: +48 18 353 20 11
Msze św. w najbliższą niedzielę: Parafialny: 7:30, 10:00, 15:00; Zdrój: 11:15; Hańczowa: 8:45
Msze św. w najbliższą niedzielę: Parafialny: 7:30, 10:00, Zdrój: 11:15, 19:00, Hańczowa: 8:45

Sakramentalia

Sakramentalia

„Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem.” (Ks. Liczb 6, 24-26)

Intro

Sakramenty a sakramentalia

Sakramentalium to znak, który towarzyszy życiu chrześcijanina.
Można obrazowo określić, że sakramenty są kamieniami milowymi  na drodze chrześcijańskiego życia, a sakramentalia to znaki pomiędzy. Jeszcze inne rozróżnienie: Sakramenty ustalił Pan Jezus, jako wyraz szczególnej Bożej łaski, natomiast  sakramentalia stworzył Kościół, by na tę łaskę otwierać. Pomagają one w przeżywaniu sakramentów. 

Sakramentaliów jest niezliczona liczba i ciągle mogą pojawiać się nowe, bo powstają jako znaki adekwatne do czasów, w których żyją chrześcijanie. Rozwojowi sakramentaliów sprzyjała więc pobożność ludowa, pozwalają bowiem łatwiej odnajdywać się w życiowych sytuacjach. 

Trzeba jednak dbać, by sakramentalia nie były postrzegane magicznie i nie stały się „chrześcijańskim amuletem”.  Każde sakramentalium ma otwierać na łaskę Pana Boga, który chce przenikać i przemieniać wszystkie momenty i wymiary ludzkiej egzystencji.
Sedno sakramentaliów stanowi potrzeba, by codzienna wiara chrześcijanina była przesiąknięta obecnością Pana Boga.

Poświęcenia i błogosławieństwa

W sakramentaliach wykonuje się określone znaki: czynność pokropienia wodą i znak krzyża w geście błogosławieństwa, stąd podstawowe rozróżnienie, że do sakramentaliów należą: poświęcenia i błogosławieństwa.
Najprostsze rozróżnienie między tymi pojęciami: błogosławi się przede wszystkim ludzi, a święci przedmioty.  (Oczywiście jak od każdej reguły i tutaj są drobne wyjątki)

Poświęcenie – np.: medalików, modlitewników i innych dewocjonaliów. Poświęca się domy, nagrobki, nowo wybudowane budynki. Podczas świąt wielkanocnych święci się pokarmy itd. Używa się do tego znaku pokropienia wodą.

Błogosławieństwo –  np.: dzieci, małżonków z okazji jubileuszy, pielgrzymów, zebranej grupy ludzi, pojedynczych  osób. 

Poświęcenie oznacza również przeznaczenie rzeczy lub wybranie człowieka do kultu Bożego: Poświęca się kościoły (inna nazwa „dedykacja kościoła” – dedykuje się kościół Panu Bogu).
Oznacza to wyłączenie obiektu ze sfery profanum (zwyczajności) i przeniesienie do sfery sacrum (świętości).
Konsekruje się „na dziewicę”, istnieje też pojęcie „wdowy konsekrowanej”.  

Używa się do tych wymienionych sakramentaliów wody, ale także olejów świętych, dodatkowo kadzidła (uroczyste okadzenia ołtarza).

Woda święcona

Woda pobłogosławiona (święcona) używana jest w Kościele od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Według tradycji jej używanie wprowadził apostoł Mateusz.
Wejście Chrystusa w wody Jordanu, na początku publicznej działalności interpretowane jest jako błogosławieństwo wody, która odtąd, ulegając uszlachetnieniu, może gładzić grzechy powszednie.

Katechizm Kościoła Katolickiego ukazuje pokropienie wodą święconą, występujące często w sakramentaliach, jako znak przypominający chrzest (KKK 1668)

Podobnie chrześcijański gest przeżegnania się wodą święconą z kropielnicy stojącej w kościele staje się znakiem  przypomnienia o obietnicach chrzcielnych. Dawniej takie kropielniczki umieszczane były przy drzwiach wyjściowych domu. Znak krzyża dłonią zamoczoną w święconej wodzie to gest chroniący przed pokusami złego ducha i znak Bożej obecności.

Znak krzyża

Podstawowy gest błogosławieństwa obecnych, wykorzystywany w Kościele i w życiu codziennym chrześcijanina.

Sakramentalium błogosławieństwa

Budują go dwa elementy: uwielbienie Pana Boga i prośba o pomoc z nieba w trudnych momentach życia człowieka. 

Są takie sytuacje więc, gdy błogosławieństwo rzeczy staje się równoznaczne ze składaniem dziękczynienia Bogu za dary (np. chleba, wody itd.) i proszeniem Go, aby służyły człowiekowi ku zbawieniu. 

Kościół pielęgnuje tradycję starych, stosowanych w Kościele błogosławieństw, np. gromnic, popiołu, wody itp.

Gdy rodzice błogosławią dzieci idące do szkoły, to jest to także gest należący do sakramentaliów.

Przykłady sakramentaliów:

Są takie znaki chrześcijańskie, które może wykonać każdy ochrzczony. Są także takie, które wykonuje tylko kapłan (np. poświęcenie dewocjonaliów, posypanie głowy popiołem) i takie, które są zarezerwowane dla biskupa (dedykacja kościoła).

Do najbardziej znanych sakramentaliów zaliczymy egzorcyzm chrzcielny czy choćby pielgrzymkę. 

Pogrzeb także jest sakramentalium, ale ma swoją osobną teologię, wpisując się w trudny moment przejścia. Pozostałe sakramentalia są dla życia. Pogrzeb dotyczy osoby zmarłej, ale cała liturgia pogrzebowa dotyczy życia wiecznego tej osoby.

Ku refleksji

Sakramentalia zawsze służą życiu i dobru człowieka. 

Należy wystrzegać się skrajnych stanowisk wobec sakramentaliów: racjonalistycznej niechęci i traktowania jak zabobon, a z drugiej strony – naiwnego szafowania nimi jakby działały magicznie. Zawsze udział w sakramentaliach powinien być świadomym uwielbieniem Pana Boga i mądrym wybieraniem postawy umiaru.